نگهدارنده ها، نگهبانان نامرئی کیفیت
حتما برای شما هم اتفاق افتاده است که درب یخچال یا کمد خود را باز کنید و ببینید ماده غذاییتان خراب شده یا کپک زده است. مواد غذایی به راحتی می توانند فاسد شوند، به ویژه زمانی که شرایط نگهداری مناسب نباشد. فساد ممکن است به دلیل رشد میکروب‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها یا تغییرات شیمیایی و فیزیکی ایجاد شود که این موارد باعث کاهش کیفیت، طعم و ارزش غذایی محصول می شود و ممکن است برای سلامتی مضر باشد. نگهدارنده ها با جلوگیری از این فسادها به حفظ کیفیت و ایمنی محصولات کمک کرده و از تغییرات ناخواسته جلوگیری می کنند. این مواد عمر مفید محصولات را افزایش داده و از هدر رفت منابع جلوگیری می کنند. به همین دلیل از این ترکیبات شگفت انگیز در صنایع مختلف مانند غذایی، آرایشی بهداشتی، دارویی و ... استفاده می شود.
انواع نگهدارنده ها:
- نگهدارنده طبیعی:
این دسته از مواد، از منابع گیاهی، حیوانی یا معدنی استخراج می‌شوند و از گذشته تا به امروز کاربرد داشته اند.
- زمان گذشته: برای افزایش ماندگاری مواد غذایی و جلوگیری از فساد، از محصولاتی مانند نمک، شکر، سرکه و دود استفاده می شد. همچنین استفاده از ادویه ها و گیاهان معطر مانند میخک، دارچین و زعفران برای نگهداری و پوشاندن بوی بد به کار می رفت.
- نمک: برای نگهداری محصولات گوشتی و نمک سود کردن
- شکر: در تهیه مربا و شربت برای جلوگیری از رشد باکتری ها
- سرکه: به دلیل خاصیت اسیدیته بالا برای نگهداری سبزیجات و ترشی ها
- دود: برای ایجاد لایه محافظ برای محصولات گوشتی
- زمان حال: امروزه با پیشرفت علم، ترکیبات طبیعی جدیدی مانند اسیدهای آلی (اسید سیتریک در مرکبات و اسید لاکتیک در محصولات تخمیری)، روغن‌های ضروری (روغن آویشن و روغن درخت چای) و عصاره گیاهان (مانند عصاره رزماری) استفاده می شوند.
-
نگهدارنده مصنوعی:
این گروه از مواد، ترکیباتی هستند که در آزمایشگاه تولید می‌شوند تا ماندگاری محصولات غذایی، آرایشی و دارویی را بیشتر کنند. آنها به جلوگیری از رشد میکروب‌ها، کاهش اکسیداسیون و حفظ رنگ و طعم محصولات کمک می‌کنند. میزان مصرف این مواد در محصولات مختلف متفاوت است. این تفاوت به نوع محصول و میزان حساسیت آن به خراب شدن بستگی دارد. این گروه از مواد را براساس نحوه ی عملکرد به 2 دسته زیر تقسیم می کنیم.
-
خاصیت ضد میکروبی:
- بنزوات ها (سدیم بنزوات): برای مهار رشد قارچ و باکتری ها در نوشیدنی ها، سس ها و محصولات اسیدی
- نیتریت و نیترات ها: برای جلوگیری از رشد میکروب ها و حفظ کیفیت فرآورده های گوشتی مثل سوسیس و کالباس
- سوربات ها (پتاسیم سوربات): برای جلوگیری از رشد کپک ها و مخمرها در محصولات غذایی مانند پنیر و نان
- سولفیت ها (متا بی سولفیت سدیم): برای کنترل رشد میکروارگانیسم ها در میوه های خشک و آبمیوه ها
- پروپیونات ها ( کلسیم پروپیونات): برای مهار رشد کپک ها و باکتری ها در نان و سایر محصولات نانوایی
- پارابن ها: برای جلوگیری از رشد میکروب در محصولات آرایشی بهداشتی
-
خاصیت ضد اکسیداسیون:
- BHT (بوتیل هیدروکسی تولوئن) و BHA (بوتیل هیدروکسی آنیزول): برای جلوگیری از اکسیداسیون چربی ها و حفظ تازگی محصولات غذایی و صنعتی
- ویتامین C (اسید آسکوربیک): برای کاهش اکسیداسیون در نوشیدنی ها و مواد غذایی بسته بندی شده
کاربرد نگهدارنده ها در صنایع مختلف
- صنایع غذایی: این ترکیبات برای جلوگیری از رشد میکروب ها، افزایش ماندگاری محصولات تازه و حفظ طعم و عطر مواد غذایی به‌کار می‌روند. در محصولات لبنی و نانوایی، ترکیباتی مانند اسید لاکتیک، کلسیم پروپیونات و آنزیم‌های طبیعی به حفظ کیفیت و جلوگیری از فساد کمک می‌کنند.
- صنایع آرایشی و بهداشتی: پارابن‌ها و روغن‌های ضروری مانند روغن درخت چای در این صنایع به حفظ پایداری و ایمنی محصولات کمک می‌کنند.
- صنایع دارویی: در این صنعت ترکیباتی مانند سوربیتول و دی اکسید گوگرد برای جلوگیری از آلودگی میکروبی و حفظ خواص دارویی به کار می روند.
- صنایع شیمیایی و صنعتی: این ترکیبات در تولید رنگ، چسب و روان کننده ها استفاده می شوند تا از تغییرات فیزیکی و شیمیایی جلوگیری کنند.
ایمنی و مقدار مصرف، معیاری برای حفظ سلامت و کیفیت
مقدار و ایمنی استفاده از این ترکیبات شیمیایی در محصولات غذایی و آرایشی بسیار مهم است. به همین دلیل سازمان های معتبری مثل سازمان غذا و دارو ایالات متحده (FDA) و سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) قوانین دقیق برای میزان مجاز مصرف روزانه مشخص کردند. امروزه استفاده از نگهدارنده های طبیعی مانند عصاره گیاهان و روغن های گیاهی بیشتر شده است چون این مواد ایمن تر هستند و به محیط زیست آسیب کمتری می زنند اما هزینه تولید بالاتری دارند. به هرحال، مصرف این مواد چه مصنوعی و چه طبیعی باید مطابق با استاندارد باشد. استفاده بیش از حد از این ترکیبات می تواند باعث مشکلات گوارشی یا حساسیت شوند. همچنین میزان مصرف آنها به نوع محصول، روش نگهداری و شرایط محیطی بستگی دارد.
خرید نگهدارنده از یکتا شیمی آزما
اگر به دنبال نگهدارنده هایی با کیفیت بالا برای محصولات خود هستید، یکتا شیمی آزما گزینه ای عالی برای شماست. ما در اینجا این ترکیبات را با قیمت های رقابتی و با رعایت استانداردهای جهانی برای شما عزیزان تامین می کنیم. در یکتا شیمی آزما، ایمنی و کیفیت مواد اولیه همیشه در اولویت قرار دارد و تمام محصولات با معیار ها و مقررات بین الملی مطابق هستند. تیم متخصص ما آماده است تا مشاوره های لازم را به شما ارائه داده و بهترین انتخاب ها را مطابق با نیازهای خاص شما پیشنهاد دهد.
آینده ای ایمن تر و پایدار تر با نگهدارنده ها
همانطور که گفته شد فساد مواد غذایی به آسانی صورت می گیرد و به همین دلیل استفاده از این ترکیبات ویژه در صنایع غذایی، گامی بزرگ به سوی آینده ای ایمن تر و پایدار تر است. این مواد باعث می شوند که محصولات غذایی مدت بیشتری تازه بمانند و از هدر رفتن منابع هم جلوگیری شود. علاوه بر این با پیشرفت علم و افزایش آگاهی، توجه به نگهدارنده های طبیعی که آسیب کمتری به محیط زیست می زنند، بیشتر شده است. این ترکیبات نسبت به انواع مصنوعی ایمن تر، پایدار تر و دوستدار محیط زیست هستند. در نهایت، با استفاده هوشمندانه از این مواد، می‌توانیم به آینده‌ای سالم‌تر دست یابیم.
سوالات متداول:
-
تفاوت نگهدارنده طبیعی و مصنوعی چیست؟
نگهدارنده های طبیعی از منابع طبیعی به دست می آیند و معمولاً برای بدن ایمن تر هستند. نگهدارنده های مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می شوند و ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشند.
-
عملکرد نگهدارنده ها به چه صورت است؟
این مواد با جلوگیری از رشد میکروب ها، باکتری ها، قارچ ها و ... مانع از فساد محصولات به ویژه مواد غذایی می شوند. همچنین برخی از این ترکیبات به جلوگیری از اکسیداسیون و تغییر رنگ نیز کمک می کنند.
-
آیا مواد نگهدارنده برای بدن انسان ضرر دارد؟
این مواد در مقادیر مجاز و استاندارد معمولاً بی خطر هستند. البته که مصرف بیش از حد برخی از آنها می تواند باعث مشکلات گوارشی یا آلرژی بشود.