کربوکسی متیل سلولز (CMC)
کربوکسی متیل سلولز (CMC)چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
کربوکسی متیل سلولز (Carboxymethyl cellulose) که با نام تجاری CMC شناخته می شود، یک هیدروکلوئید (پلی ساکارید) محلول در آب می باشد. این ماده به صمغ سلولزی نیز معروف است. CMC از دیواره های سلولی گیاهان مانند خمیر چوب و دانه های پنبه تصفیه شده بدست می آید و دارای عملکردهای گوناگونی همچون غلیظ کنندگی، قوام دهندگی، امولسیون کنندگی، بهبود دهنده بافت، تثبیت کنندگی و حجم دهندگی می باشد. بسیاری از محصولات کم چرب و رژیمی که به بازار عرضه می شوند، حاوی افزودنی های غذایی همچون صمغ سلولز هستند تا باعث قوام و تغلیظ این محصولات شده و آن را برای خریداران جذاب تر کنند. اگر به دنبال این هستید که مصرف چربی خود را کاهش دهید و یا از رژیم غذایی کم چرب برخوردار شوید، انتخاب محصولات حاوی کربوکسی متیل سلولز (CMC)، ممکن است شما را در این راه کمک کند. فیبر موجود در کربوکسی متیل سلولز، به عنوان یک پرکننده ی غذایی عمل کرده و سبب سیر نگه داشتن شما می شود؛ علاوه بر آن می تواند به کاهش اشتهای شما نیز کمک کند. کربوکسی متیل سلولز در کشورهای مختلفی تولید می شود و برندهای چینی، آلمانی، هلندی، ایرانی و ... در بازار وجود دارد.
کاربرد کربوکسی متیل سلولز در صنایع مختلف
کربوکسی متیل سلولز (CMC)در صنایع متنوع کاربردهای به خصوصی دارد. این ماده افزون بر گرید غذایی (مانند شاندونگ و ...)، در گریدهای مختلف صنعتی و آزمایشگاهی (مانند مرک و ...) تولید می شود. شرکت یکتا شیمی آزما، کربوکسی متیل سلولز را در گریدهای مختلف، با قیمت مقرون به صرفه و کیفیت بالا، به همراه ارائه برگه آنالیز، MSDS و دیگر اطلاعات فنی، به فروش می رساند. در متن زیر به برخی از کاربردهای CMC در صنایع گوناگون اشاره می کنیم.
کربوکسی متیل سلولز در صنایع غذایی
- در تولید انواع بستنی باعث افزایش مقاومت در برابر ذوب شدن، کاهش تشکیل کریستال های بزرگ یخ، حفظ و تثبیت طعم اصلی بستنی و افزایش حجم آن می شود. در ترکیبات بستنی، ترکیب کربوکسی متیل سلولز (CMC)با کاراگینان و گوارگام باعث می شود مایع بستنی ویسکوزیته بالاتری پیدا کند و توانایی امولسیون سازی پروتئین را بهبود بخشد.
- به طور گسترده در محصولات نانوانی همچون کیک و نان استفاده می شود. کربوکسی متیل سلولز (CMC)سبب بهبود کیفیت، افزایش حجم پذیری و شکل پذیری انواع نان و کیک می شود. علاوه بر آن به دلیل خاصیت هیدروفیلی (آب دوست) خود، از تبخیر آب در محصولات آردی جلوگیری به عمل می آورد.
- این افزودنی با خاصیت امولسیون کنندگی خود، سبب بهبود کیفیت بیسکوییت ها می شود؛ چرا که به طور یکنواخت چربی را در خمیر پخش می کند و باعث تسهیل آزاد شدن خمیر از برش ها و قالب ها می شود. در نتیجه بیسکوییت ها با شکل مطلوب به دست می آیند.
- از این ماده می توان در تهیه آبنبات ها استفاده نمود و به کمک آن کیفیت و بافت آبنبات را بهبود بخشید.
- در انواع سس ها سبب تقویت تثبیت بافت می شود.
- به عنوان یک امولسیفایر در انواع مارگارین، آدامس و کره بادام زمینی استفاده می شود.
- در تولید انواع نودل و ماکارونی باعث افزایش سختی رشته ها، بهبود مقاومت پخت رشته و دلپذیرکردن طعم آن می شود.
- در انواع شیر و ماست از تجمع و رسوب چربی و پروتئین جلوگیری می کند.
در صنایع آرایشی-بهداشتی
- در محصولات آرایشی همچون کرم ها، لوسیون ها و مواد پاک کننده ی پوست به دلیل خاصیت تثبیت کنندگی، قوام دهندگی و چسبندگی، از آن استفاده می شود.
- در محصولات مراقبت از مو از این افزودنی استفاده می کنند.
- به محصولات مراقبتی پوست صورت، بدن و دست و همچنین انواع مرطوب کننده ها افزوده می شود.
- در محصولات آرایشی همچون انواع سایه چشم، کرم های پایه و خط چشم عملکرد فراوانی دارد.
- استفاده از CMC در فرمولاسیون خمیر دندان، به ایجاد بافتی صاف کمک کرده و همینطور سبب ایجاد حس دهانی مطلوب می شود.
در صنایع شوینده
- در شوینده ها با خواص امولسیون کنندگی و محافظت کننده کلوئیدی خود، در جلوگیری از چسبندگی مجدد آلودگی ها در طول فرآیند شستشو، نقش دارد.
- باعث می شود پارچه پس از شستشو نرم شده و سبب کاهش تحریک پوستی می گردد.
- افزودن مقدار مناسبی از کربوکسی متیل سلولز (CMC)به صابون و شامپو، به بهبود کیفیت آن کمک می کند.
در صنایع کاغذ سازی
- این افزودنی، یک ماده موثر در ساخت کاغذ می باشد و در پوشش رنگدانه، خاصیت حفظ آب، قابلیت پخش شدن و نازک شدن برشی، افزودن در خمیر و اندازه سطح، عملکرد خوبی از خود نشان داده و استفاده شود.
- دارای خواص رئولوژیکی مطلوبی می باشد.
- به کاهش منافذ روی سطح کاغذ و افزایش مقاومت روغن کمک می کند.
- باعث بهبود روشنایی و براقیت کاغذ می شود.
- می تواند سبب افزایش سفتی و صافی کاغذ گردد.
- می تواند باعث افزایش استحکام سطح و مقاومت سایشی کاغذ شده و کیفیت چاپ را بهبود بخشد.
در صنایع سرامیک
- دارای اثر انعقادی است که سبب بهبود سیالیت دوغاب می شود و عملیات پاشش لعاب را تسهیل می بخشد.
- به عنوان یک ماده کمکی سبب افزایش انعطاف پذیری مواد رسوبی شده و برای قالب گیری مناسب است.
- کربوکسی متیل سلولز (CMC)مقاومت بالایی در برابر سایش مکانیکی دارد.
در صنایع نساجی و رنگرزی
- کربوکسی متیل سلولز می تواند به عنوان غلیظ کننده و قوام دهنده در خمیر چاپ پارچه استفاده گردد.
- دارای خواص ضد اسیدی و ضد نمک فوق العاده ای می باشد.
- پس از تهیه خمیر چاپ، پایدار است و می تواند جایگزین کاملی برای آلژینات باشد.
- رطوبت سنجی خوبی دارد و سبب افزایش درجه رنگ ثابت و وضوح می شود.
- سبب نفوذ خوب و جذب عمیق رنگ و کاهش شدت کار برای منبت کاری پارچه می شود.
- چاپ را روان تر نگه می دارد.
- حلالیت و شفافیت بالا و فیلترپذیری خوبی دارد.
- سبب حفظ آب و نفوذپذیری خالص شده و همچنین از پایداری بالایی برخوردار است.
دیگر کاربردها
کربوکسی متیل سلولز (CMC)به عنوان یک اتصال دهنده، غلیظ کننده و پخش کننده در صنعت باتری استفاده می گردد. این ماده می تواند ساختار قطعه قطب را تثبیت کرده، از رسوب مواد فعال جلوگیری و سبب بهبود عملکرد شارژ و تخلیه گردد. در صنایع ساختمان سازی، در ترکیبات سیمان و مصالح ساختمانی از CMC استفاده می شود؛ در این مصالح به عنوان یک عامل آبدوست و تثبیت کننده عمل کرده، سبب تشدید چسبندگی ماسه شده و پراکندگی شن و ماسه را در سیمان افزایش می دهد. همچنین در صنایع دستی چرم، برای براق کردن لبه ها از این ماده استفاده می شود. از این ماده در جراحی های شکم، داروهای دام و همچنین برای جلوگیری از ایجاد چسبندگی روده استفاده می گردد. در اشک مصنوعی به عنوان روان کننده عمل می کند. پارچه بافتنی تهیه شده از سلولز (به طور مثال ابریشم مصنوعی یا پنبه) می تواند به کربوکسی متیل سلولز تبدیل شده و در پزشکی کاربردهای متعددی داشته باشد.
آیا این افزودنی ایمن است؟
به طور کلی سازمان غذا و دارو (FDA)، کربوکسی متیل سلولز (CMC)را به عنوان یک افزودنی غذایی ایمن معرفی کرده است. این ماده ارزش غذایی و یا فوایدی برای سلامتی بدن ندارد اما با عملکردهای متفاوتی که ایفا می کند، می تواند یک افزودنی مفید برای طیف گسترده ای از محصولات باشد. بهتر است توجه داشته باشید مانند سایر افزودنی ها، از CMC نیز نمی توان بیش از حد و به طور مکرر مصرف کرد. مطالعات صورت گرفته در سال 2021 نشان داده مصرف طولانی مدت صمغ سلولز، می تواند سطح مواد مغذی روده و همچنین باکتری های مفید آن را تغییر دهد، از این رو ممکن است سبب ایجاد شرایط التهابی مزمن از جمله سندروم متابولیک، کولیت و سرطان روده بزرگ گردد. البته باید خاطر نشان کرد این شرایط در صورتی رخ می دهد که به طور روزانه 15 گرم صمغ سلولز مصرف شود که این مقدار، بیشتر از میانگین مصرف روزانه افراد معمولی است. توصیه می شود اگر از مصرف این ماده مطمئن نیستید و نگران سلامت روده خود هستید، قبل از مصرف محصولات حاوی CMC، از متخصص های تغذیه مشورت بگیرید. جهت اطلاع از قیمت و خرید کربوکسی متیل سلولز، با تیم در تماس باشید.